Tehlikenin boyutları her gün biraz daha büyüyor. Bugüne kadar tam 20 milyon insan çağın vebası AIDS nedeniyle hayatını kaybetti. 36 milyon insan ise hala AIDS pençesinde.
AIDS'in farkına 20 yıl önce varıldı. Amerika Birleşik Devletleri 'nde 1981 yılında homoseksüel erkekler ve Haiti'den gelen göçmenlerde görülen yeni bir hastalık tespit edilmişti. O güne kadar sadece bağışıklık sistemi bozukluğu olan kişilerde karşılaşılan , bazı fırsatçı enfeksiyonların görüldüğünü bu hastalığın aslında doğuştan olmayan bir sistem bozukluğu olduğu anlaşıldı ve AIDS adı verildi. Kökeni araştırıldı. 1970'li yılların sonunda Afrika'dan başlayarak ABD, Latin Amerika ülkeleri, Karayipler,
Batı Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelanda'ya yayıldığı anlaşıldı.
Kısa sürede cinsel temasla bulaştığı anlaşıldı. Hastalığa yakalananların sayısı azdı ve sadece homoseksüel erkeklerde görülüyordu. Bu yüzden de fazla ilgi çekmedi. Ancak biseksüel erkekler virüsü kadınlara, hamile kadınlar da bebeklerine bulaştırınca hasta sayısı arttı. AIDS tüm dünyanın odak noktası durumuna gelmeye başladı.
Çaresi bulunamayan bu hastalığa yakalananların sayısı milyonları bulunca, öneminin anlatılabilmesi için adına özel günler ve toplantılar düzenlenmeye başlandı. 1 Aralık 'Dünya AIDS Günü' olarak ilan edildi.
Türkiye AIDS'le 1985'te tanıştı
Türkiye AIDS'le ilk kez 1985 yılının Kasım ayında tanıştı. Sinema ve sahne dünyasında 'Murti' lakabıyla tanınan Mürteza Elgin'in AIDS olduğu ortaya
çıktığında panik yaşanmıştı. Çünkü yetkililer de dahil olmak üzere kimse
AIDS'i bilmiyordu.
Sonra virüs ilk olarak yurtdışında çalışan işçi ve işçi yakınlarında saptandı.
İşçiler virüsü eşlerine de bulaştırdı. Türkiye'ye gelen turistler ve yurtdışına
gidip gelen Türkler'le AIDS yayılmaya başladı. Tehlikenin boyutları 1990'lı
yıllarda Romanya, Rusya, Gürcistan ve diğer ülkelerden fuhuş için gelen kadınlarla iyice büyüdü.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de bin 67 AIDS vakası bulunuyor.
Ancak bu rakamların gerçeği yansıttığını söylemek çok zor. Çünkü bakanlığın verileri sadece test sonuçlarına dayanıyor. Hastanelerin Eliza testi sonuçlarını bakanlığa bildirme zorunluluğu bulunsa da belirtileri yıllar sonra ortaya çıkan
bu hastalığa yakalandığının farkında bile olmayanlar hesaba katıldığında
rakam katlanarak büyüyor.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre gerçek rakamlar resmi verilerin gelişmemiş ülkelerde 30, gelişmiş ülkelerde ise 10 katı. Türkiye'deki rakamları 20'yle çarptığımızda en iyi olasılılıkla 20 bin AIDS'li olduğunu söylemek mümkün.
1985 yılından bu yana toplam 340 AIDS hastası, 727 taşıyıcı olmak üzere
toplam 1067 AIDS vakası saptandı. Sağlık Bakanlığı verilerine göre
Türkiye'deki AIDS hastalarının 885'i Türk uyruklu, 182'si ise yabancı uyruklu.. Hastalığa yakalananların 304'ünü kadınlar, 763'ünü ise erkekler oluşturuyor. Türkiye'deki AIDS hastalarının 885'i Türk uyruklu, 182'si ise yabancı uyruklu. Bunlardan 31'i Romanya, 29'u Ukrayna, 11'i Tanzanya, 11'i Moldova, 9'u
Alman, 7'si de ABD'li.
En çok AIDS'li İstanbul'da
AIDS'lilerin en çok bulunduğu illerin başında İstanbul geliyor. İstanbul'u Ankara, İzmir, Adana ve Bursa takip ediyor. AIDS'li hastaların büyük bölümünü 20 - 50 yaş grubundaki erkekler oluşturuyor.
En çok heteroseksüel ilişkiyle bulaşıyor
Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye'de AIDS en çok heteroseksüel ilişkiyle bulaşıyor. AIDS taşıyan hastaların neredeyse yarısını heteroseksüel ilişkiye girenler oluşturuyor. Arkasından da homoseksüel - biseksüel cinsel temas, uyuşturucu bağımlılığı geliyor. HIV virüsü alanların yüzde 11'i damar yoluyla uyuşturucu kullananlar. Nereden bulaştığı tespit edilemeyen vakalar ise yüzde 30'luk bir bölümü oluşturuyor.
30 Haziran 2000 verilerine göre
|
YILLAR
|
VAKA
|
TAŞIYICI
|
TOPLAM
|
|
1985
|
1
|
1
|
2
|
|
1986
|
2
|
3
|
5
|
|
1987
|
7
|
27
|
34
|
|
1988
|
9
|
26
|
35
|
|
1989
|
11
|
20
|
31
|
|
1990
|
14
|
19
|
33
|
|
1991
|
17
|
21
|
38
|
|
1992
|
28
|
36
|
64
|
|
1993
|
29
|
45
|
74
|
|
1994
|
34
|
52
|
86
|
|
1995
|
34
|
57
|
91
|
|
1996
|
37
|
82
|
119
|
|
1997
|
38
|
105
|
143
|
|
1998
|
29
|
80
|
109
|
|
1999
|
28
|
91
|
119
|
|
2000
|
22
|
62
|
84
|
|
TOPLAM
|
340
|
727
|
1067
|
|
YAŞ GRUPLARI
|
ERKEK
|
KADIN
|
TOPLAM
|
|
0
|
5
|
1
|
6
|
|
1-4
|
2
|
3
|
5
|
|
5-9
|
2
|
4
|
6
|
|
10-12
|
3
|
0
|
3
|
|
13-14
|
1
|
1
|
2
|
|
15-19
|
12
|
17
|
29
|
|
20-24
|
83
|
71
|
154
|
|
25-29
|
133
|
50
|
183
|
|
30-34
|
168
|
45
|
213
|
|
35-39
|
99
|
26
|
125
|
|
40-49
|
102
|
28
|
130
|
|
50-59
|
51
|
22
|
73
|
|
30+
|
26
|
12
|
38
|
|
Bilinmeyen
|
76
|
24
|
100
|
|
TOPLAM
|
763
|
304
|
1067
|
|
GEÇİŞ YOLU
|
VAKA
|
TAŞIYICI
|
TOPLAM
|
|
Homo/ biseksüel cinsel ilişki
|
38
|
52
|
90
|
|
Madde Bağımlılığı
|
38
|
55
|
93
|
|
Homo/biseksüel +.Madde Ba
ğ |
3
|
2
|
5
|
|
Hemofili Hastaları
|
2
|
7
|
9
|
|
Kan nakli yoluyla
|
18
|
20
|
38
|
|
Heteroseksüel cinsel ilişki
|
154
|
368
|
522
|
|
Anneden bebeğe bulaş
|
7
|
4
|
11
|
|
Hastaneden geçiş
|
3
|
9
|
12
|
|
Bilinmeyenler
|
82
|
211
|
293
|
|
TOPLAM
|
340
|
727
|
1067
|
